De natuur staat onder grote druk. Ook in Nieuwegein. Steeds meer planten en dieren verdwijnen. Dat gaat ons allemaal aan, want als mens zijn we deel van het natuurlijke leefsysteem. Alles en iedereen is verbonden en leeft in samenhang. Als het slecht gaat met de natuur, gaat het dus ook slecht met ons!

Nieuwegein wil meer ruimte voor natuur in en om de stad. Een grote verscheidenheid aan planten en dieren is waardevol en zelfs noodzakelijk. Daarnaast schenkt de natuur ons schone lucht, voedsel, ruimte om te bewegen en ontspannen. Een veerkrachtige natuur kan bovendien tegen een stootje en dempt de effecten van klimaatverandering, zoals droogte, hitte en overstromingen.

Samen nadenken over groen

Voor zo’n groen Nieuwegein vol gezonde natuur maakt de gemeente een plan: het Omgevingsprogramma Natuur in de stad. In dit programma staat hoe de gemeente wil werken aan een gezonde stad. Het Omgevingsprogramma stelt de gemeente op samen met de stad. Samen met ú, dus. Uit het programma vloeien namelijk natuurversterkende maatregelen en initiatieven voort die we samen vormgeven. En waar we allemaal veel van gaan merken. Samen willen we nadenken hóe zo’n groen Nieuwegein eruit komt te zien. Belangrijke onderwerpen zijn onder meer:

• behouden en versterken van de biodiversiteit;
• versterken van ecologische verbindingen;
• omgaan met invasieve exoten (soorten die van nature hier niet thuishoren en de soorten die we nodig hebben verdringen;
• bijdragen aan klimaatadaptatie en vermindering van hittestress;
• ruimte voor groene initiatieven.

Begin juli spraken we onze interne collega's, onze partners en een aantal externe partijen tijdens verdiepingssessies over het omgevingsprogramma Natuur in de stad. De input die we daar ophaalden helpt ons om onze groene doelen verder aan te scherpen en zo de natuur in en om Nieuwegein robuuster te maken.

Sterke ideeën 
Aan de hand van vijf pijlers verbinden, vergroten, verbeteren, beschermen en betrekken hebben we gesproken over groene doelen voor Nieuwegein en de maatregelen die daarbij passen. Hieronder staan per pijler enkele opvallende ideeën die jullie tijdens de sessies deelden:

Verbinden van natuur
Jullie zien kansen om in het groen verschillende gebruiksfuncties te integreren: wonen, werken, mobiliteit en ontspannen. Groen moet prioriteit krijgen in planologie. Watergangen moeten onderling én met het groen worden verbonden en de zelfbeheerders zouden actief kunnen bijdragen aan versterking van de ecologische verbindingen.

Vergroten van groenareaal
Jullie noemen onder meer het vergroenen van daken en gevels, het weghalen van zinloze verharding en de opvang van hemelwater (beplanting, ondergronds, in de bodem) als maatregelen voor meer groen in de stad. Ook is het zinvol om aan te sluiten bij projecten als Rijnhuizen, Betere Buurten en de verduurzaming van bedrijventerreinen.

Verbeteren van natuur
Er zijn veel ambities genoemd, zoals het behoud van waardevolle natuur en het herstel van biodiversiteit. Daarvoor is een integrale aanpak (beleid en uitvoering) belangrijk. Ecologie moet de basis worden voor ruimtelijke ordening. Andere ambities zijn het aanplanten van doelsoorten en het monitoren hoe planten en dieren reageren op veranderende omstandigheden. Ook is geopperd te gaan werken met zones in het groen (van ‘netjes’ onderhouden tot ‘wild’). Dit is een interessant idee, ook omdat inwoners aangeven dat zij graag willen dat de natuur zijn gang kan gaan, maar dat het groen wel goed moet worden onderhouden. Er zijn veel maatregelen genoemd om bovenstaande te bereiken, zoals een stadskwekerij met inheemse bomen, het aanbieden van mulch aan inwoners, gefaseerd maaien, het aanleggen van wadi’s voor waterberging en het toepassen van meer doorlatende verharding.

Beschermen van natuur
Het belang van een gezonde bodem is groot, het bodemleven moet worden verbeterd en de bodem moet voldoende los en open zijn voor waterafvoer. Andere maatregelen die werden genoemd: goed zicht op invasieve exoten, het enten van waterplanten, het afzagen van beschoeiing op de waterlijn zodat dieren het water in- en uit kunnen, gefaseerd maaien van oevers en het stimuleren van inheemse planten.

Betrekken bij natuur
Mensen moeten begrijpen wat het belang is van een gezonde bodem, zo werd aangegeven. Ook is het belangrijk om mensen uit te leggen wat er wanneer gebeurt qua groenonderhoud en waarom. Het zou goed zijn om participatie (onder inwoners en ondernemers) te bevorderen door middel van subsidiemogelijkheden. Iedereen kan een steentje bijdragen, elke tuin doet mee. Samenwerken met organisaties als de WUR, TNO, natuurorganisaties en andere gemeenten kan veel opleveren, net als het zoeken van aansluiting bij scholen voor educatieprojecten. Ook benadrukten jullie het belang van communicatie naar hogere bestuurslagen, bijvoorbeeld om onderwerpen als een gezonde bodem en schoon water hoger op de agenda te krijgen.

Ideeën van inwoners
Op 3 juli spraken we tijdens een inwonersavond enkele tientallen Nieuwegeiners over de doelen in ons omgevingsprogramma. De aanwezigen konden kansen en uitdagingen inbrengen en bedachten manieren om de doelen te behalen. Enkele opvallende ideeën per onderwerp staan hieronder:

Verbinden (Hoe zorgen we voor een aaneengesloten natuurnetwerk in en om Nieuwegein?)

• Corridors maken naar buurgemeenten;
• Wijken verbinden met dubbele bomenrijen;
• Groene daken creëren;
• Meer ook kleinere groene verbindingen in de woonwijken en buurten.

Vergroten (Hoe kunnen we meer groen creëren?)

• Balkons, tuinen, daken en gevels vergroenen (geveltuinen);
• Meer bomen (en beter beleid) en grotere boomspiegels;
• Groener stadscentrum en groenere pleinen;
• Bij NBC parkeervakken minder verstenen of ondergrondse garage maken met groen erboven.

Verbeteren (Hoe kunnen we de kwaliteit van bestaand groen verhogen?)

Anders maaien ten gunste van vlinders, insecten, bloemen en kruiden;

• Meer inheemse soorten, meer (variëteit aan) struiken en bomen voor meer leefruimte voor insecten en andere dieren (ook in centrum);
• Monitoring van soorten, zodat effecten inzichtelijk worden;
• Grasbetontegels voor parkeervakken en waterdoorlatende bestrating toepassen.

Beschermen (Hoe kunnen we ons waardevolle groen beschermen?)

• Spouwmuurisolatie is nadelig voor gebouwgebonden soorten als vleermuizen, dus zorg bijvoorbeeld voor vleermuiskasten;
• Voorkom te veel (nijl)ganzen;
• Bekijk of er verplichtingen kunnen komen voor (hoeveelheden) groen;
• Minder verlichting, meer rust voor dieren.

Betrekken (Over welke groene onderwerpen wilt u meer weten en op welke manier?)

• Meer over groen communiceren op de socials en de website van gemeente Nieuwegein.
• Meer uitleg over werkzaamheden in de openbare ruimte, zoals bij het kappen van bomen. Bijvoorbeeld informatieborden langs de weg, mensen uitnodigen om bij werkzaamheden te komen kijken, buurtsafari’s, informatieavonden, flyers uitdelen, enz.
• Mensen laten meedenken en meebeslissen over specifieke onderwerpen, zoals het inrichten van een bepaald gebied.
• Kinderen en jongeren betrekken via bijvoorbeeld safari’s, moestuintjes op school, bomen planten en maatschappelijke stages.

Fijne plekken en minder fijne plekken in Nieuwegein 

In de enquête van eind mei dit jaar vroegen wij de inwoners welke plekken zij in Nieuwegein fijn en minder fijn vinden en waarom. Er zijn totaal 1.800 punten op de kaart aangegeven. Daarvan zijn zo’n 600 plekken aangegeven als 'minder fijne plek' of als plek waarvan men vindt dat deze op een andere manier ingericht kan worden. De overige 1200 plekken die als fijne plek zijn aangegeven. We analyseren deze data en verwerken de resultaten waar mogelijk in het omgevingsprogramma. Hieronder ziet u twee kaarten waarop u kunt zien waar de fijne en minder fijne plekken zich bevinden.

Hoe nu verder? 

De komende periode verwerken we de input uit de sessies in het omgevingsprogramma. Begin augustus wordt het eerste concept door de interne collega’s en onze wethouder c.q. het college van B en W gelezen. We sturen hen daarvoor een uitnodiging. De andere partijen (waaronder partners en externe partijen), de raad (na akkoord van het college) en (interne) mensen die de eerste versie niet konden lezen, krijgen begin september een uitnodiging om de tweede conceptversie te lezen. Afhankelijk van de reacties op de conceptversies vinden in het najaar mogelijk aanvullende gesprekken plaats om het omgevingsprogramma verder aan te scherpen.

Wilt u ondertussen meer weten over het omgevingsprogramma? Blijf op de hoogte via ikbennieuwegein.nl/natuurindestad.